Tahviller Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey: Başlangıç, Orta ve İleri Seviye Rehberi

Tahvillere yatırım, portföyünüz için mükemmel bir tamamlayıcı olabilir, gelir akışı ve çeşitlendirme sağlar. Ancak her yatırımda olduğu gibi, riskleri, vade sürelerini ve farklı ülkelerde nasıl çalıştığını anlamak gerekir.

Tahvillerin Temelleri

Tahvil Nedir?

Tahvil, bir borç enstrümanıdır: bir tahvil aldığınızda, temelde ihraç edene para ödünç verirsiniz (devlet, banka veya şirket).

İhraççı, belirli bir tarihte ana paranızı geri ödemeyi taahhüt eder (vade).
Tahvil süresi boyunca size periyodik faiz ödemesi yapar, buna kupon denir.

Risk ve Getiri

Düşük risk: güçlü devlet tahvilleri (ABD, Almanya, Japonya). Temerrüt olasılığı düşüktür, ancak faiz oranları da düşüktür.
Orta risk: büyük ve istikrarlı şirketlerin kurumsal tahvilleri (Apple, Microsoft). Daha yüksek getiri, biraz daha risk. Eyalet veya bölgesel tahviller, ulusal tahvillere göre daha risklidir.
Yüksek risk: küçük şirketler veya istikrarsız ülkelerin tahvilleri, “high yield” veya “çöp tahvil” olarak bilinir. Yüksek kazanç potansiyeli, ancak gerçek temerrüt riski vardır.

Basit Örnek:

Basit örnek: 10 yıllık ABD Hazine tahvili satın alırsınız: 1.000$ ödünç verirsiniz ve yıllık %3 faiz alırsınız. 10 yılın sonunda, 1.000$ ana paranızı ve faizleri geri alırsınız.

Vade ve Likidite

Tahviller kısa vadeli (3 yıldan az), orta vadeli (3-10 yıl) veya uzun vadeli (10 yıldan fazla) olabilir.
Bazı tahviller vadesinden önce satılabilir, ancak fiyatı mevcut faiz oranlarına ve ihraççının algılanan riskine bağlıdır.

Başlangıç Nasıl Yapılır

Broker veya banka hesabı açmak.
Ülkenizdeki yerel ve uluslararası tahvil yatırımı mevzuatını araştırmak.
Faiz ve vade dinamiklerini öğrenmek için düşük riskli tahvillerle başlamak.

Orta Seviye: Kurumsal Tahviller, Stratejiler ve Çeşitlendirme

Kurumsal Tahvil Türleri

Investment grade: büyük ve istikrarlı şirketler, orta-düşük risk. Örnekler: Apple, Microsoft, Coca-Cola.
High yield / çöp tahviller: küçük şirketler veya likidite sorunlu şirketler, yüksek risk ve yüksek getiri.

Stratejiler

Çeşitlendirme: tüm sermayeyi tek tahvil veya ihraççıya yatırmayın. Devlet ve şirket tahvillerini karıştırın.
Vade yönetimi (Duration management): tahvilleri faiz oranı değişimlerine duyarlılığına göre seçmek. Uzun vadeli tahviller faiz artışlarından daha fazla etkilenir.
- Uzun vadeli tahviller, genellikle 10 yıl ve üzeri vadelidir. Faiz oranı değişikliklerine daha duyarlıdır: faizler yükselirse, tahvil fiyatı kısa vadeli tahvile göre daha çok düşer. Enflasyon riski daha yüksektir: 20-30 yıl sonra geri alınacak para bugünkü değerinden daha düşüktür. Daha yüksek getiri potansiyeli: risk ve vade için genellikle daha yüksek kupon ödenir.
Hedging: riskleri korumak için türevler kullanmak, örn. faiz swapları (iki taraf arasında belirli bir nominal üzerinden faiz ödemelerinin değiş tokuşu). Bu genellikle ileri seviye yatırımcılar içindir, ancak bilinmesi faydalıdır.

Farklı Ülkelerde Tahviller

Devlet tahvilleri: ABD, Almanya, Japonya → düşük risk.
Gelişen piyasa tahvilleri: Brezilya, Meksika, Arjantin → daha yüksek risk, daha yüksek getiri.
Uluslararası kurumsal tahviller: global brokerlar aracılığıyla erişilebilir. Örnekler: Tesla, Nestlé, Samsung.

Not: her zaman yerel yasaları, vergi kesintilerini ve yabancı yatırım düzenlemelerini kontrol edin.

İleri Seviye: Türevler, Hedging ve Sofistike Trading

Tahviller ve Türevler

Tahvil vadeli işlemleri (Futures): gelecekte bir tahvil alım-satımı için sözleşmeler, pozisyonları korumak veya spekülasyon yapmak için kullanılır.
Tahvil opsiyonları (Options): belirli bir tarihten önce tahvil alma veya satma hakkı.
Faiz swapları (Interest rate swaps): sabit ve değişken faiz ödemelerinin değiş tokuşu sözleşmeleri.

Ters ve Kaldıraçlı Tahviller

Bazı ETF veya fonlar, getiriyi çoğaltan veya fiyat düşüşlerinden kazanç sağlamayı hedefleyen kaldıraçlı veya ters tahvilleri kullanır.
Çok yüksek risklidir, sadece profesyonel traderlar için önerilir.

Hedging Stratejileri

Covered bonds: belirli varlıklarla desteklenmiş tahviller, normal kurumsal tahvillere göre daha az riskli.
Küresel çeşitlendirme: farklı ülkeler, para birimleri ve faiz oranlarıyla tahvilleri karıştırmak.

Tahvil Seçerken Dikkat Edilecekler

Güvenilir ihraççı: devlet vs. şirket.
Risk derecesi: Moody’s, S&P ve Fitch gibi derecelendirme ajansları.
Vade: kısa, orta, uzun.
Para birimi: yabancı para birimi ise döviz riski.
Getiri: yıllık faiz veya kupon, alınan riskle karşılaştırmalı.

Sonuç

Tahviller, istikrarlı gelir ve çeşitlendirme sunar, ancak ihraççıya, ülkeye ve vade süresine göre farklı riskler içerir.
Yeni başlayanlar düşük riskli devlet tahvillerine odaklanmalı ve faiz ödemeleri ile vade mekanizmasını öğrenmelidir.
Orta seviye yatırımcılar, kurumsal tahvilleri ve küresel çeşitlendirme stratejilerini portföylerine dahil edebilir.
İleri seviye yatırımcılar türevler, hedging ve kaldıraçlı tahvilleri keşfedebilir, ancak riskleri kontrol altında tutmalıdır.

Portföyünüzü çeşitlendirmek çok önemlidir, bunu iyi yapmak için tekrar kahini kullanın ve neye yatırım yapmanız gerektiğini öğrenin.

Sözlük

Blue chips: onlar, on yıllardır var olan, milyonlarca gelir elde eden, ürün çeşitliliğine sahip, sürekli kar üreten ve nakit rezervleri bulunan köklü şirketlerdir. Ayrıca, finansmana ihtiyaç duyarlarsa, bankalar ve piyasalar onların ödeme güvencesine güvendikleri için finansman sağlar.

Broker: Hisse senedi alıp satmanıza olanak tanıyan bir platform veya finansal aracı kuruluştur. Bazı brokerler uluslararasıdır (ör. Interactive Brokers, eToro), bazıları ise yereldir (her ülkeye bağlıdır).

Call: Değeri bir hisse senedine bağlı olan türev finansal bir sözleşmedir; bu durumda gelecekte belirli bir fiyattan bir hisse senedi satın alma hakkıdır.

Cap rate: kapitalizasyon oranı, gayrimenkul yatırımının yıllık getirisini gösteren bir göstergedir.

Cash flow: mülkten elde edilen aylık nakit akışı, giderler sonrası (kira - vergiler - bakım).

Commodities: büyük miktarlarda üretilen ve küresel piyasalarda alınıp satılabilen temel, homojen ve ticarete konu olan her türlü üründür. Hem doğrudan tüketim hem de sanayi üretimi için kullanılır.

Covered bonds: Belirli varlıklar tarafından teminatlandırılmış tahviller, normal kurumsal tahvillere göre daha düşük risklidir.

Covered Call: Hisse senedi sahibi yatırımcıların ek gelir elde etmek için "Call" opsiyonları sattığı bir stratejidir.

Doğrulama (Ethereum ve diğer proof of stake): Ağın güvenliğini sağlamak için büyük miktarda para kilitlemek ve ödül almak.

ETF: Hisse senedi gibi borsada alınıp satılan bir yatırım fonudur.

Faiz swapları: İki taraf arasında, nominal sermaye üzerinden faiz ödemelerini takas etmek için yapılan finansal bir sözleşmedir. En yaygın olanı sabit faiz ile değişken faiz veya vadeli faizleri takastır.

Faizli hesaplar: mevcut bakiyeniz üzerinden günlük veya aylık faiz kazandıran banka hesaplarıdır.

Hedging: Başka tür hisse senetlerine, kıymetli metallere veya utilities yatırım yaparak, şirketlerin hisseleri düşerse dengelenmesini sağlamaktır.

High yield / junk bonds: Küçük veya likidite sorunu olan şirketler, yüksek risk ve yüksek getiri.

Joint ventures: İki veya daha fazla tarafın ortak bir proje geliştirmek için yaptığı ortaklık, risk, maliyet ve kazanç paylaşımı.

Kaldıraçlı ETF'ler: Piyasa hareketlerini (2x veya 3x) artırır. Yukarı veya aşağı.

Katılım birimi: Bir FCI fonuna para yatırdığınızda, portföydeki oransal katılımınızı temsil eden “birimler” alırsınız.

Leverage / kaldıraç: Sermayenizin izin verdiğinden daha fazla mülk satın almak için finansman (ipotek veya kredi) kullanmak.

Likidite: Ekonomide, bir varlığın değer kaybetmeden nakde çevrilebilme kolaylığıdır.

Madencilik (Bitcoin): İşlemleri doğrulamak ve ödül almak için bilgisayar kullanmak. Madenciler yarışır, elektrik harcar ve BTC ile ödül alır.

Microcaps: Piyasa değeri çok küçük olan kripto paralar, yeni veya bilinmeyen projeler olup 100 kat büyüme potansiyeline sahiptir, ancak bir günde yok olma riski de vardır.

Net Varlık Değeri (NAV): Her bir birimin fiyatı, FCI varlıklarının değerine göre dalgalanır.

Offshore hesaplar: başka bir ülkede açılan hesaplardır, bazı yatırımcılar yerel olarak erişilemeyen ürünlere ulaşmak veya vergi avantajları için kullanır. Beyan edildiğinde yasaldır, ancak her ülkenin kendi kuralları vardır.

Portföy: Bir yatırımcıya veya kuruluşa ait olan toplam finansal varlıklar (hisse senetleri, tahviller, yatırım fonları veya gayrimenkuller) ve finansal hedeflere ulaşmak için çeşitlendirme ve risk yönetimi amacıyla oluşturulur.

Put: Değeri bir hisse senedine bağlı olan türev finansal bir sözleşmedir; bu durumda gelecekte belirli bir fiyattan bir hisseyi satma hakkıdır.

REITs (Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları): Doğrudan mülk satın almadan büyük portföylere yatırım yapmayı sağlayan gayrimenkul fonları. Brokerler aracılığıyla normal hisse senetleri gibi yatırım yapılır ve REIT'lere özel ETF'ler de mevcuttur.

Staking: Bazı blok zincirleri (Ethereum, Cardano, Solana) ağda paralarınızı “kilitleyip” faiz almak için kullanmanıza izin verir. Bu, vadeli mevduat gibi pasif gelir sağlar, ancak daha risklidir.

Ters ETF'ler: Takip ettikleri endeks düştüğünde değer kazanır.

Vadeli işlemler sözleşmeleri: Gelecekte belirli bir fiyattan bir varlığı alıp satmak için yapılan anlaşmalardır.

Vadeli Mevduat Sertifikaları (CDs): "Vadeli mevduatlara benzer, ancak genellikle bankalar veya daha resmi/uluslararası piyasalardaki finansal kuruluşlar tarafından verilir. Yerel veya yabancı para birimlerinde yatırım yapmayı sağlar. Sözleşmeye bağlı olarak sabit veya değişken faiz seçenekleri olabilir.

Vadeli mevduatlar: Belirli bir süre boyunca bankaya para yatırmak ve sabit faiz almak. Süre sonunda sermayenizi ve faizleri geri alırsınız.

Yatırım Fonları (FCI): Birden fazla kişinin katkıda bulunduğu ve profesyonel bir yönetici tarafından farklı finansal varlıklara yatırım yapılan kolektif bir araçtır: hisse senetleri, tahviller, emtialar veya bunların kombinasyonu.